Bộ Công Thương đang hoàn thiện dự thảo Thông tư quy định về giá dịch vụ phát điện của hệ thống pin lưu trữ năng lượng (BESS), với đề xuất áp dụng cơ chế giá hai thành phần nhằm tạo sự minh bạch và thu hút đầu tư vào lĩnh vực này. Động thái này được kỳ vọng sẽ tạo ra khuôn khổ pháp lý rõ ràng cho việc phát triển công nghệ lưu trữ năng lượng, góp phần quan trọng vào việc ổn định hệ thống điện quốc gia.
Cơ chế giá hai thành phần được đề xuất áp dụng
Bộ Công Thương đang tích cực xây dựng khung pháp lý cho việc định giá dịch vụ phát điện từ hệ thống pin lưu trữ.
Theo dự thảo Thông tư mới, cơ chế giá được đề xuất bao gồm hai thành phần chính. Thành phần đầu tiên là giá công suất, được tính toán dựa trên mức độ sẵn sàng cung cấp điện của hệ thống BESS. Thành phần thứ hai là giá điện năng, được xác định theo sản lượng điện thực tế mà hệ thống phát lên lưới điện quốc gia.
Mô hình này được thiết kế tương tự như cơ chế áp dụng cho các nhà máy thủy điện tích năng, nhằm đảm bảo tính minh bạch và công khai trong việc định giá. Đồng thời, cơ chế này cũng được kỳ vọng sẽ hỗ trợ việc vận hành an toàn hệ thống điện và nâng cao hiệu quả tổng thể của ngành.
Hiện tại, Bộ Công Thương đã ban hành thông tư về khung giá phát điện đối với hệ thống pin lưu trữ kết hợp với năng lượng tái tạo do các chủ đầu tư nhà máy điện mặt trời triển khai. Các hệ thống pin lưu trữ được đầu tư bởi các công ty điện lực thuộc EVN với vai trò là phương tiện điều khiển trên lưới điện cũng đã có quy định về phương pháp thu hồi chi phí.
Đặc thù kỹ thuật đòi hỏi cơ chế giá riêng biệt
Hệ thống BESS có những đặc điểm kỹ thuật và chức năng khác biệt so với các loại nhà máy điện truyền thống.
Pin lưu trữ BESS hoạt động theo cơ chế nạp và xả điện để cung cấp cho lưới điện khi có nhu cầu, đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng phụ tải và duy trì sự ổn định của toàn bộ hệ thống điện. Chính vì những đặc thù này, Bộ Công Thương cho rằng các dự án BESS tập trung cần được áp dụng cơ chế giá điện riêng biệt, phù hợp với bản chất hoạt động của công nghệ này.
Theo quan điểm của cơ quan quản lý, việc xây dựng cơ chế giá điện sẽ đóng vai trò như tín hiệu thị trường để thu hút các nhà đầu tư tham gia vào lĩnh vực lưu trữ năng lượng. Quy định mới không chỉ nhằm bảo đảm cơ chế giá điện minh bạch, công khai mà còn phù hợp với các quy định pháp luật hiện hành, tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động vốn đầu tư.
Vai trò chiến lược trong chuyển đổi năng lượng
Pin lưu trữ ngày càng trở thành yếu tố không thể thiếu trong bối cảnh tỷ trọng năng lượng tái tạo gia tăng mạnh mẽ.
Công nghệ này đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng cung cầu điện năng, giảm thiểu sự gián đoạn trong cung cấp điện, hỗ trợ công tác điều độ lưới điện và góp phần hạ thấp chi phí vận hành toàn hệ thống. Đặc biệt, khi các nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời và điện gió có tính chất không ổn định, hệ thống pin lưu trữ sẽ đóng vai trò như một “bộ đệm” quan trọng.
Theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, các dự án điện mặt trời tập trung bắt buộc phải lắp đặt hệ thống pin lưu trữ với công suất tối thiểu bằng 10% công suất của nhà máy, có khả năng tích điện trong vòng 2 giờ. Quy hoạch cũng đề ra mục tiêu tham vọng với công suất pin lưu trữ dự kiến đạt 10.000-16.300 MW vào năm 2030 và vượt 95.000 MW vào năm 2050.
Việc hoàn thiện khung pháp lý cho hệ thống pin lưu trữ không chỉ góp phần thúc đẩy phát triển công nghệ xanh mà còn đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia trong bối cảnh chuyển đổi năng lượng toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ.
