Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết 328 yêu cầu nghiên cứu việc áp dụng thuế carbon đối với các hoạt động sử dụng nhiên liệu hóa thạch, hướng đến mục tiêu cắt giảm 15-35% lượng khí thải nhà kính từ lĩnh vực năng lượng vào năm 2030. Đây là một trong những giải pháp quan trọng nhằm thực hiện cam kết quốc tế về giảm phát thải và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Mục tiêu giảm phát thải và tiết kiệm năng lượng

Nghị quyết 328 đưa ra chương trình hành động cụ thể để thực hiện Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Theo văn bản này, Việt Nam đặt mục tiêu tiết kiệm năng lượng 8-10% và giảm thải khí nhà kính 15-35% vào năm 2030. Để đạt được các mục tiêu này, Chính phủ yêu cầu nghiên cứu áp dụng chính sách thuế carbon với hoạt động sử dụng nhiên liệu hóa thạch, đồng thời quy định tiêu chuẩn hạn mức phát thải carbon rõ ràng.

Các đơn vị liên quan được giao nhiệm vụ xây dựng phương án chuyển đổi cho các nhà máy điện than sang sử dụng khí tự nhiên, nhiên liệu sinh khối, hydrogen, amoniac và các dạng năng lượng sạch khác. Các bộ, ngành và địa phương cần triển khai các giải pháp giảm phát thải khí nhà kính trong ngành năng lượng, phù hợp với điều kiện và tình hình phát triển của đất nước.

Thuế carbon: Công cụ định giá phát thải toàn cầu

Thuế carbon là một công cụ định giá carbon được áp dụng rộng rãi trên thế giới, hoạt động theo nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền”.

Theo số liệu từ Ngân hàng Thế giới, hiện có khoảng 43 quốc gia và vùng lãnh thổ đã áp dụng công cụ này, với các nước châu Âu đi tiên phong từ những năm 1990. Mỗi quốc gia có quy định khác nhau về đối tượng chịu thuế và cách phân bổ nguồn thu từ thuế carbon.

Ví dụ, Thụy Điển áp thuế 1.478 krona (tương đương 134 euro) cho mỗi tấn nhiên liệu có 100% thành phần hóa thạch như khí đốt tự nhiên và than đá, mà không quy định cụ thể về phân bổ nguồn thu này. Trong khi đó, Canada áp thuế 65 USD cho mỗi tấn khí thải CO2e đối với xăng, dầu và chất thải dễ cháy. Phần lớn số tiền thu được được hoàn lại cho cá nhân và hộ gia đình nhằm giảm thiểu tác động của thuế carbon lên chi phí sinh hoạt, phần còn lại được phân bổ cho ngân sách địa phương, nông dân và doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Hai tháng trước, Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng hệ thống đo đạc, báo cáo và thẩm định (MRV) phát thải khí nhà kính theo tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời khẩn trương thành lập sàn giao dịch carbon trong nước và quốc tế để hỗ trợ công cụ thuế carbon.

Các giải pháp toàn diện về an ninh năng lượng

Nghị quyết 328 cũng đưa ra nhiều giải pháp đồng bộ nhằm bảo đảm an ninh năng lượng và ứng phó biến đổi khí hậu.

Chính phủ yêu cầu quy định chỉ tiêu bắt buộc về tiết kiệm năng lượng cho từng ngành, lĩnh vực và địa phương, nhằm từng bước loại bỏ máy móc, phương tiện có hiệu suất sử dụng năng lượng thấp và phát thải cao. Đến năm 2030, tổng cung sơ cấp và tiêu thụ năng lượng cuối cùng dự kiến lần lượt ở mức 150-170 triệu và 120-130 triệu tấn dầu quy đổi.

Để đảm bảo an ninh năng lượng, các cơ quan chức năng cần đa dạng hóa nguồn cung, ưu tiên phát triển năng lượng trong nước và giảm phụ thuộc vào nhập khẩu. Chính phủ cũng yêu cầu triển khai xây dựng Trung tâm công nghiệp năng lượng quốc gia tích hợp khí, khí hóa lỏng (LNG), điện, lọc hóa dầu và năng lượng tái tạo tại các địa phương có lợi thế.

Về nghiên cứu và phát triển, các bộ ngành và địa phương được yêu cầu tập trung đầu tư với tỷ lệ tối thiểu 2% GDP ngành năng lượng, đồng thời tạo cơ chế đủ mạnh và tự chủ cao để khuyến khích doanh nghiệp tăng đầu tư cho nghiên cứu phát triển. Các trung tâm đổi mới sáng tạo cần được tạo điều kiện để huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân nhằm đầu tư và hỗ trợ các doanh nghiệp, dự án trong lĩnh vực năng lượng mới và sạch.

Cre: VNExpress